De Geusek sortutako "living company" terminoak paradigma-aldaketa bat eragin du enpresen ikuskeran, eta epe luzera irauteko eta hazteko potentziala duten erakunde biziduntzat hartu ditu. Enpresa-taldeek enpresen bilakaera islatzen dute, erakunde biziak diren aldetik, eta berebiziko garrantzia dute enpresa-sarea indartzeko, lankidetza sustatuz eta hazkunde ekonomikoa sustatuz.
Lankidetza-adibide praktikoak erakusteko, Baskeep Konnekt jardunaldia egin zen, SPRIk antolatuta. Programa honek hainbat finantza-behar dituzten enpresak inbertitzaileekin lotzen ditu, eta gai kritikoak jorratzen ditu, hala nola familia-enpresen ondorengotza edo enpresa-taldeen sorrera. Hizlari batek bere esperientzia laburbildu zuen esaldi honekin: "Azkar iritsi nahi baduzu, bakarrik abiatu zaitez, urrun iritsi nahi baduzu, lagundurik joan"
Familia-enpresetako ondorengotza erronka handia da gure ekonomiarentzat; izan ere, aztertutako enpresen % 66k banako bat edo familia bat dute akziodun nagusi. Datu hori Enpresa taldeak Euskal Autonomia Erkidegoan txostenetik dator. Txosten hori Orkestrak eta Deusto Business Schoolek elkarlanean egin dute, Finantzen Euskal Institutuaren laguntzarekin. Txostenak Euskadiren ikuspegi integrala eskaintzen du, lurraldean dauden 4.136 enpresa-taldeen azterketaren bidez. Horietatik, 2.802 euskal taldeak dira, 10.253 eskumendekoekin, gutxi gorabehera % 54 EAEn, % 20 Espainiako beste eskualde batzuetan eta % 26 atzerrian.
Enpresa taldeak Euskal Autonomia Erkidegoan
Txosten honek Euskadiko enpresen akziodunen egitura deskribatzen du, enpresa-taldeen garrantzia erakutsiz. Era berean, Euskadin dauden enpresa-talde horiek identifikatzeko eta sailkatzeko metodologia bat proposatzen du.
Lanaren arabera, enpresa-taldeak gure ekonomiaren irekitasunaren adierazle argiak dira. Badirudi haien garapenak nazioartekotze-estrategiak bultzatzen dituela, bai esportazio-jardueraren bidez (taldeetan afiliatutako enpresen % 31,6k esportatzen dute, enpresa independenteen % 12,2rekin alderatuta), bai atzerrian eskumendekoak sortuz. Euskal enpresa taldeek 2.623 eskumendeko dituzte garu egun atzerrian, eta presentzia nabarmena dute Estatu Batuetan, Mexikon eta Brasilen. Azken hamarkadan hiru herrialde horiek ordezkatu dituzte Erresuma Batua, Frantzia eta Portugal, euskal taldeentzat nazioarteko helmuga garrantzitsuenak diren aldetik. Bilakaera horrek erakusten du euskal taldeek gero eta interes handiagoa dutela kontinente amerikarrean inbertitzeko, Europako merkatuarekin alderatuta.
Mapa: Euskal taldeetako atzerriko filialen banaketa geografikoa
Iturria: Guk geuk egina, SABIren datuekin (2022).
Gure ekonomia ireki izanaren beste adierazle bat da Euskaditik kanpoko 1.334 enpresa-taldek parte hartu dutela euskal enpresetan. Euskadiko enpresa-taldeen % 32 dira, eta 2.527 enpresatan hartzen dute parte. Hurrengo taulan ikus daitekeenez, enpleguari dagokionez, Euskadiko filialak dituzten atzerriko hogei talde handienen artean, energia-, industria-, merkataritza- eta garraio-sektoreak nabarmentzen dira.
Taula: Atzerriko 20 talde handienak, enpleguaren arabera
Enpresa nagusiaren izena |
Jatorria |
Jarduera-sektorea |
Enplegua (1) |
Eskumendekoak EAEn |
BP PLC |
Erresuma Batua |
Produktu energetikoak eta petrokimikoak |
9.845 |
3 |
PEPSICO INC |
Estatu Batuak |
Edarien eta aperitiboen merkaturatzea |
2.692 |
30 |
BRIDGESTONE CORPORATION |
Japonia |
Pneumatikoak eta lotutako produktuak |
2.690 |
1 |
SIEMENS AG |
Alemania |
Sektore anitzeko industria-taldea |
2.134 |
40 |
DACHSER GROUP SE & CO. KG |
Alemania |
Garraioa eta logistika |
1.792 |
8 |
PMHC II. INC. (marca VIBRANTZ) |
Estatu Batuak |
Industria kimikoa (koloratzaileak eta pigmentuak) |
1.536 |
3 |
EVEREST HOLDINGS COÖPERATIEF U.A. |
Herbehereak |
Sektore anitzeko funtsa, industria aeronautikoa barne |
1.528 |
15 |
NATIONAL EXPRESS GROUP PLC |
Erresuma Batua |
Pertsonak garraiatzeko emakidak |
1.350 |
14 |
HSBC TRUSTEE (C.I.) LIMITED AS TRUSTEE OF THE PLATINUM SETTLEMENT |
Singapur |
Sektore anitzeko funtsa, industria metalurgikoa barne |
1.335 |
12 |
COMPASS GROUP PLC |
Erresuma Batua |
Catering eta ostalaritza zerbitzuak |
1.311 |
1 |
VEOLIA ENVIRONNEMENT |
Frantzia |
Hondakinen, uraren, energiaren eta klimatizazio-sistemen kudeaketa |
1.135 |
21 |
FAMILIE WEISS STIFTUNG |
Alemania |
Altzairuaren industria-taldea |
1.060 |
2 |
KAEFER HOLDING SE & CO. KG |
Alemania |
Eraikuntza eta mantentze industriala |
1.031 |
1 |
COMPAGNIE PRIVEE DE L'ETOILE S.A. |
Luxenburgo |
Industria ingeniaritza eta aholkularitza |
1.023 |
1 |
RODASTEEL CORPORATION AG |
Txina |
Altzairuaren industria-taldea |
968 |
2 |
INETUM |
Frantzia |
IT soluzioak hainbat sektoretarako |
933 |
2 |
BOTTLING HOLDINGS EUROPE LIMITED |
Erresuma Batua |
Edarien eta aperitiboen merkaturatzea |
873 |
7 |
SPAIN ALUMINIUM GROUP B.V. |
Herbehereak |
Aluminioaren industria-taldea |
837 |
1 |
CONTROL EMPRESARIAL DE CAPITALES SA DE CV (marca Grupo Carso) |
Mexiko |
Industria-arloko enpresa-multzoa |
784 |
27 |
ROLS-ROYCE HOLDINGS PLC(2) |
Erresuma Batua |
Abiaziorako eta beste industria batzuetarako energia-sistemak |
763 |
4 |
Enpresa-taldeek euskal ekonomian duten garrantzia dela eta, komenigarria da haiekin batera doazen finantzaketa-mekanismoak indartzen jarraitzea, errotzea sustatzeko, lehiakortasuna bultzatzeko eta Euskadin garapen ekonomikoa sustatzeko. Hori lortzeko ekimen batzuk Finantza eta Inbertsio Klusterra eta Finkatuz inbertsio-funtsa dira. Lehenengoaren helburua da finantza-enpresen eta inbertitzaileen lehiakortasuna, presentzia eta aniztasuna indartzea lurraldean, enpresa-sarearen premiekin bat etorriz. Finkatuz funtsak 300 milioi euro ditu, eta euskal enpresa handiak errotzea du helburu.
Bidelagun onenak aukeratzeko aukera izateak enpresa-proiektuen bizi-prozesua oparoagoa eta luzeagoa izatea eragiten du, hazkunde iraunkorra eta finkatua izan dezaten, eta horrek Euskadiren garapena eta ongizatea ekarriko du.
- (1) Enplegua Euskadin helbideratuta dauden taldeko enpresetan.
- (2) 2022ko irailean, ITP Aero, ROLLS -ROYCE HOLDINGS PLCren Euskadiko eskumendeko nagusia, Bain Capital Private Equity funts estatubatuarrak erosi zuen gehiengoaren partaidetzarekin.
Laura Baselga
Laura Baselga Deustuko Unibertsitateko irakasle kontratatua da, eta Donostiako campusean irakasten du. Enpresen Administrazioan lizentziaduna eta Finantzetan doktorea da Pablo de Olavide Unibertsitatean (Sevillan). Nazioarteko aipamena eta doktoregoko aparteko saria eskuratu ditu.
Ibon Gil de San Vicente
Ibon Gil de San Vicente, Orkestrako Zuzendariorde Nagusia, Ekonomian lizentziaduna da Euskal Herriko Unibertsitatean. Master in Business Administration egin zuen Kenteko Unibertsitatean (Erresuma Batuan) eta Master in Business Innovation Deustuko Unibertsitatean.